Mustafa Kemal Atatürk(1881- 10 Kasım 1938), Türk mareşal ve devlet adamı. Kurucusu olduğu Türkiye Cumhuriyeti'nde 1923'ten 1938'e kadar cumhurbaşkanı olarak görev yaptı.
Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı ordusuna hizmet eden Atatürk; Çanakkale Cephesi'nde albaylığa, Sina ve Filistin Cephesi'nde ise Yıldırım Orduları generalliğine atandı. Savaşın sonunda Osmanlı İmparatorluğu'nun yenilgisini takiben Türk Kurtuluş Savaşı'ndaki Türk Ulusal Hareketi'ne önderlik etti. Türk Kurtuluş Savaşı sürecinde Ankara Hükûmeti'ni kurdu, Türk Orduları Başkomutanı olarak Sakarya Meydan Muharebesi'ndeki başarısından dolayı 19 Eylül 1921 tarihinde "Gazi" unvanını aldı ve mareşalliğe yükseldi, askeri eylemleriyle İtilaf Devletleri tarafından gönderilen askeri güçleri bozguna uğrattı ve Türk milletini zafere götürdü.
Atatürk daha sonra eski Osmanlı İmparatorluğu'nu modern, ilerici ve laik bir ulus devletine dönüştürmek için politik, ekonomik ve kültürel alanlarda sekülarist ve milliyetçi karakterdeki reformlarını başlattı. Yabancılara tanınan ekonomik imtiyazlar kaldırıldı ve onlara ait üretim araçları ve demiryolları millîleştirildi. Tevhîd-i Tedrîsât Kanunu ile eğitim Türk hükûmetinin denetimine girdi. Seküler ve bilimsel eğitim esas alındı. Binlerce yeni okul inşa edildi. İlköğretim ücretsiz ve zorunlu hale getirildi. Yabancı okullar devlet denetimine alındı. Köylülerin sırtına yüklenen ağır vergiler azaltıldı. Erkeklerin serpuş ve kıyafetlerinde değişiklikler yapıldı. Takvim, saat ve ölçülerde değişikliklere gidildi. Mecelle kaldırılarak yerine seküler Türk Kanunu Medenisi yürürlüğe konuldu. Kadınların sivil ve politik hakları pek çok Batı ülkesinden önce tanındı. Çok eşlilik yasaklandı. Kadınların şahitliği ve miras hakkı erkeklerinkiyle eşit hale getirildi. Benzer şekilde, dünyanın çoğu ülkesinden önce olarak Türkiye'de kadınların ilkin yerel seçimlerde (1930), sonra genel seçimlerde (1934) seçme ve seçilme hakkı tanındı. Ceza ve borçlar hukukunda seküler yasalar yürürlüğe konuldu. Sanayi Teşvik Kanunu kabul edildi. Toprak Reformu için çabalandı.[2] Arap harfleri temelli Osmanlı alfabesinin yerine Latin harfleri temelli Türk alfabesi tanıtıldı. Halkı okuryazar kılmak için eğitim seferberliği başlatıldı. Üniversite Reformu gerçekleştirildi. Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı yürürlüğe konuldu. Sınıf ve statü farkı gözeten lâkap ve unvanlar kaldırıldı ve soyadları yürürlüğe konuldu. Homojen ve birleşmiş bir ulus yaratılması için Türkleştirme politikası yürütüldü.[3][4][5] Türk olmayan azınlıklar kamuoyunda Türkçe konuşmaya zorlandı,[6] Türkçe olmayan toponomiler ve azınlıkların soyadları Türkçeye çevrildi.[7][8]
Atatürk Cumhuriyet Halk Partisi'ni Halk Fırkası adıyla kurdu ve ilk genel başkanı oldu. Çok sayıda kamu kurumu onun tarafından veya onun desteğiyle kuruldu. Türkiye'nin ilk yerli uçağı, onun döneminde Vecihi Hürkuş tarafından üretildi.[9] 1938 yılındaki vefatına kadar arka arkaya 4 kez cumhurbaşkanı seçilen Atatürk, bu görevi en uzun süre yürüten cumhurbaşkanı oldu.
Birleşmiş Milletler'in UNESCO örgütü, "olağanüstü bir reformcu olduğunu göz önünde tutarak, özellikle sömürgecilik ve emperyalizme karşı en önce açılan savaşların ilk liderlerinden biri olduğunu kabul ederek, dünya ulusları arasında karşılıklı anlayışın, sürekli barışın kurulması için çalışmalarının olağanüstü bir örnek olduğunu ve tüm yaşamı boyunca insanlar arasında hiçbir renk, din ve ırk ayrımını gözetmeden, bir uyum ve işbirliği çağının doğacağına olan inancını anımsatarak, eylemlerini her zaman barış, uluslararası anlayış ve insan haklarına saygı yönünden yapmış" Atatürk'ü, 100. doğum yılı olan 1981'i tüm ülkelerin oy birliğiyle "Atatürk Yılı" olarak kabul ederek onurlandırmıştır.
Mustafa Kemal Atatürk (1881 - 10 November 1938) is a Turkish marshal and statesman. Founder of Republic of Turkey, where he served as president from 1923 to 1938.
Atatürk, who served the Ottoman army during the First World War; He was appointed as a colonel at the Çanakkale Front and general of the Lightning Armies at the Sinai and the Palestinian Front. Following the defeat of the Ottoman Empire at the end of the war, he led the Turkish National Movement in the Turkish War of Independence. During the Turkish War of Independence, he founded the Ankara Government, received the title of "Gazi" as the Commander-in-Chief of the Turkish Armies, and was promoted to marshalism and defeated the military forces sent by the Entente States with his military actions.
Ataturk later launched his secularist and nationalist reforms in the political, economic and cultural fields to transform the old Ottoman Empire into a modern, progressive and secular nation state. Economic privileges given to foreigners were abolished and their production vehicles and railways were nationalized. With the Tevhîd-i Tedrîsât Law, education came under the control of the Turkish government. Secular and scientific education was essential. Thousands of new schools were built. Primary education has been made free and compulsory. Foreign schools were taken under state control. The heavy taxes on the villagers' back were reduced. Changes were made to men's sprinkles and clothes. Changes were made to the calendar, time and dimensions. It was removed by parliament and the secular Turkish Law Civilization was put into effect. Women's civil and political rights were recognized before many Western countries. Polygamy is forbidden. Women's testimony and right to inheritance were made equal to that of men. Similarly, in most countries of the world before the first women in Turkey in local elections (1930), after the general elections (1934) it was given the right to choose and be elected. Secular laws were enacted in the penal and debt law. Industry Incentive Law was accepted. Strived for Land Reform. [2] Turkish alphabet based on Latin letters was introduced instead of Ottoman alphabet based on Arabic letters. Education mobilization was launched to make the people literate. University Reform took place. The First Five-Year Industry Plan was put into effect. Nicknames and titles that distinguish class and status were removed and their surnames were put into effect. Turkishization policy was implemented to create a homogeneous and united nation. [3] [4] [5] Non-Turkish minorities were forced to speak Turkish in public, [6] Non-Turkish toponomies and minorities' surnames were translated into Turkish. [7] [8]
He founded the Atatürk Cumhuriyet Halk Party under the name Halk Fırkası and became the first chairman. A large number of public institutions were established by him or with his support. Turkey's first indigenous aircraft, Vecihi his era was produced by Hürkuş. [9] He was elected president four times in a row until his death in 1938, and became the president who held this task for the longest time.
The UNESCO organization of the United Nations "is an extraordinary example of its efforts to establish continuous peace, mutual understanding among the nations of the world, especially considering that it is one of the first leaders of the wars against colonialism and imperialism, considering that it is an extraordinary reformer. "Atatürk, whose 100th year of birth is 1981, which is the 100th birthday of all countries, always reminding his belief that an age of harmony and cooperation will emerge, regardless of any color, religion and race distinction among people. he unanimously accepted it as the "Year of Ataturk" and honored it.